[1] Ne glorieris in crastinum,
ignorans quid superventura pariat dies.
[2] Laudet te alienus, et non os tuum ;
extraneus, et non labia tua.
[3] Grave est saxum, et onerosa arena,
sed ira stulti utroque gravior.
[4] Ira non habet misericordiam nec erumpens furor,
et impetum concitati ferre quis poterit ?
[5] Melior est manifesta correptio
quam amor absconditus.
[6] Meliora sunt vulnera diligentis
quam fraudulenta oscula odientis.
[7] Anima saturata calcabit favum,
et anima esuriens etiam amarum pro dulci sumet.
[8] Sicut avis transmigrans de nido suo,
sic vir qui derelinquit locum suum.
[9] Unguento et variis odoribus delectatur cor,
et bonis amici consiliis anima dulcoratur.

[10] Amicum tuum et amicum patris tui ne dimiseris,
et domum fratris tui ne ingrediaris in die afflictionis tuæ.
Melior est vicinus juxta
quam frater procul.
[11] Stude sapientiæ, fili mi, et lætifica cor meum,
ut possis exprobranti respondere sermonem.
[12] Astutus videns malum, absconditus est :
parvuli transeuntes sustinuerunt dispendia.
[13] Tolle vestimentum ejus qui spopondit pro extraneo,
et pro alienis aufer ei pignus.
[14] Qui benedicit proximo suo voce grandi,
de nocte consurgens maledicenti similis erit.
[15] Tecta perstillantia in die frigoris
et litigiosa mulier comparantur.
[16] Qui retinet eam quasi qui ventum teneat,
et oleum dexteræ suæ vocabit.
[17] Ferrum ferro exacuitur,
et homo exacuit faciem amici sui.
[18] Qui servat ficum comedet fructus ejus,
et qui custos est domini sui glorificabitur.
[19] Quomodo in aquis resplendent vultus prospicientium,
sic corda hominum manifesta sunt prudentibus.
[20] Infernus et perditio numquam implentur :
similiter et oculi hominum insatiabiles.
[21] Quomodo probatur in conflatorio argentum et in fornace aurum,
sic probatur homo ore laudantis.
Cor iniqui inquirit mala,
cor autem rectum inquirit scientiam.
[22] Si contuderis stultum in pila
quasi ptisanas feriente desuper pilo,
non auferetur ab eo stultitia ejus.

[23] Diligenter agnosce vultum pecoris tui,
tuosque greges considera :
[24] non enim habebis jugiter potestatem,
sed corona tribuetur in generationem et generationem.
[25] Aperta sunt prata, et apparuerunt herbæ virentes,
et collecta sunt fœna de montibus.
[26] Agni ad vestimentum tuum,
et hædi ad agri pretium.
[27] Sufficiat tibi lac caprarum in cibos tuos,
et in necessaria domus tuæ, et ad victum ancillis tuis.